του Χρήστου Ζαμπούνη

Η πτώσις του Οίκου της Υόρκης

Το πρώτο ένστικτο του ανθρώπου είναι αυτό της επιβιώσεως. Ύστερα από μία εξαντλητική καθυστέρηση, ο βασιλεύς Κάρολος Γ’ υπεχρεώθη να «θυσιάσει» τον κατά 12 έτη νεώτερο αδελφό του, για να σώσει τον Θρόνο της Αγγλίας.

19 Φεβρουαρίου 1960. Η βασίλισσα Ελισάβετ Β’ φέρνει στον κόσμο το τρίτο της παιδί. Πρωτότοκος είναι ο Κάρολος (1948), δευτερότοκη η Άννα (1950). Σύμφωνα με μία παράδοση που χρονολογείται από τον 15o αιώνα, ο δευτερότοκος υιός φέρει τον τίτλο του Δουκός της Υόρκης, ενός ελάσσονος κλάδου της βασιλικής οικογενείας της Αγγλίας, που ηττήθη στον Πόλεμο των Ρόδων. «Το μωρό είναι αξιολάτρευτο. Σε κάθε περίπτωση είμαι βεβαία πως θα το κακομάθουμε όλοι», γράφει η άνασσα στην εξαδέλφη της. Όπερ και συμβαίνει. Μέτριος μαθητής στο ίδιο σχολείο που εφοίτησαν ο πατέρας του και ο αδελφός του (Gordonstoun), ο πρίγκηψ Ανδρέας, όνομα που έλαβε προς τιμήν του παππού του πρίγκηπος Ανδρέα της Ελλάδος, διακρίνεται από νωρίς για την γοητεία του, σε βαθμό να τον χαρακτηρίζουν ως τον «Robert Redford» της οικογενείας. Σε ηλικία 18 ετών ανεκοινώθη από το Παλάτι ότι θα καταταγεί στο Βασιλικό Ναυτικό. Κατά την διάρκεια του πολέμου των Falklands συμμετέχει ως πιλότος ελικοπτέρου σε επιχειρήσεις κατά του ναυτικού της Αργεντινής, από το αεροπλανοφόρο «HMS Invincible». Μετά την νίκη των Βρετανών επιστρέφει στην πατρίδα του με τις δάφνες του ήρωος. Ο μεγαλύτερος αδελφός του, διάδοχος του Θρόνου Κάρολος, παρακολουθεί όλα αυτά τα χρόνια, με πικρία, την μητέρα του να εκφράζει με κάθε τρόπο την αδυναμία της στον Ανδρέα, ενώ στον ίδιο φέρεται με σχετική ψυχρότητα. Την δεκαετία του ’80 ο Andrew αποκτά το προσωνύμιο «Randy Andy», ο «ξαναμμένος» ή λάγνος στην καθαρεύουσα. Η φήμη του ως playboy δεν σταματά ούτε μετά τον γάμο του, το 1986, με την κοκκινομάλλα Sarah Ferguson. Ο πατέρας της είναι ο προπονητής του πατέρα του, πρίγκηπος Φιλίππου, στο άθλημα του polo με άλογα. Αποκτούν μαζί δύο τέκνα, την Beatrice το 1988 και την Eugenie το 1990. Mία φωτογραφία που τράβηξε ένας paparazzi στο Saint Tropez και δείχνει τον «οικονομικό σύμβουλο» της δουκίσσης της Υόρκης, ονόματι John Bryan, να ασπάζεται τα ακροδάκτυλα των ποδιών της, δημοσιεύεται στην «Daily Mirror» τον Αύγουστο του 1992. Χμμμ. Το ζεύγος είχε ήδη χωρίσει από τον Μάρτιο του ιδίου έτους, αλλά κατόπιν του σκανδάλου των φωτογραφιών η συμφιλίωσις είναι αδύνατος. Το διαζύγιο εκδίδεται το 1996. Βασιλικοί παρατηρηταί είχαν μετρήσει τις διανυκτερεύσεις του Andrew στην οικογενειακή εστία. Περίπου 40 ετησίως, λόγω των στρατιωτικών του υποχρεώσεων. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο βρετανικός Τύπος επετέθη, τότε, με λύσσα, μόνον στην «σκανδαλιάρα» Sarah, αφήνοντας στο απυρόβλητο τον σύζυγό της. Μετά την αποστράτευσή του, το 2001, ως εκπαιδευτής πιλότων ελικοπτέρων, ο δουξ της Υόρκης –τίτλος που του έδωσε η μητέρα του το 1986– διορίζεται ειδικός αντιπρόσωπος του Ηνωμένου Βασιλείου για το διεθνές εμπόριο και τις επενδύσεις. Εν τω μεταξύ, έχει αποκαταστήσει τις σχέσεις του με την Sarah. Συγκατοικούν και αναθρέφουν ομού τα δύο τέκνα τους. Εκείνη την εποχή αρχίζουν να κυκλοφορούν φήμες για τις αλόγιστες δαπάνες του στην διάρκεια των «επαγγελματικών» του ταξιδίων. «Οι κυβερνητικές υποθέσεις φαίνεται ότι περνούν από τις πίστες του σκι, τα γήπεδα γκολφ και άλλα εξωτικά μέρη», δύναται κανείς να διαβάσει στην ενημερωτική σελίδα του Β.Β.C. Οι νέες του φιλίες με τον υιό του συνταγματάρχη Gaddafi, Saif, ή τον γαμβρό του προέδρου της Τυνησίας Ben Ali επίτειναν τα ερωτήματα. «Μήπως έφθασε η ώρα να απαλλαγούμε από τις υπηρεσίες του δουκός της Υόρκης», διερωτάται υψηλοφώνως ο βουλευτής των Εργατικών Chris Bryant. Και όμως, η μητέρα του τον προστατεύει παρά την κατακραυγή. Νοιώθωντας αήττητος συνεχίζει τον πολυτελή και έκλυτο βίο. Η δευτέρα διαστάσις θα γίνει γνωστή το 2011, όταν η εφημερίς «News of the World» δημοσιεύει μία φωτογραφία του Andrew να περπατά στο Central Park με τον Jeffrey Epstein. Ο συνοδευτικός τίτλος είναι άκρως επεξηγηματικός. «Prince Andy & the Paedo», όπου Paedo ίσον παιδόφιλος. Τω όντι, το 2008, ο Αμερικανός δισεκατομμυριούχος είχε καταδικασθεί για σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκων, στο Palm Beach. Τον Μάρτιο του 2005, οι γονείς μίας 14χρονης είχαν καταγγείλει στο αστυνομικό τμήμα του αριστοκρατικού θερέτρου, ότι ο Epstein είχε πληρώσει την θυγατέρα τους για ένα «μασάζ», το οποίο μετετράπη σε συνουσία. Ύστερα από εκτεταμένη αστυνομική έρευνα, απεκαλύφθη ότι δεν ήταν το μόνο θύμα. Δεκάδες περιπτώσεις έρχονται στο φως, αλλά με έναν μαγικό τρόπο ο θύτης καταδικάζεται σε μόλις 18 μήνες φυλάκιση. Η δικαστική απόφασις αμφισβητείται σφοδρώς από νομικούς κύκλους και η επανεξέτασίς της οδηγεί σε νέα σύλληψη του Epstein το 2019. Τι γύρευε, όμως, το διακεκριμένο μέλος της βασιλικής οικογενείας με έναν sex offender; «Πήγα να του πω από κοντά να διακόψουμε την σχέση μας», είναι η αφελής του απάντησις. Στο βιβλίο «Η άνοδος και η πτώσις του Οίκου της Υόρκης», που κυκλοφόρησε εφέτος, ο ιστορικός Andrew Lownie δίνει την δική του εξήγηση: «Είναι ξεκάθαρο ότι ο Epstein χρησιμοποίησε τον Andrew. Ο πρίγκηψ ήταν ένας χρήσιμος ηλίθιος που του προσέφερε ευυποληψία και πρόσβαση στους πολιτικούς ηγέτες, καθώς και στις εμπορικές ευκαιρίες». Στην ιδία βιογραφία παρατίθεται το εξής απόσπασμα συνεντεύξεως του Epstein το 2007: «Ο Andrew είναι ο πιο στενός μου φίλος στον κόσμο (…) Είμαστε ίδιοι. Εξαρτημένοι και οι δύο από το σεξ. Πρόκειται για το μοναδικό άτομο που γνωρίζω που είναι τόσο κολλημένο με το αιδοίο, όσο εγώ. Μοιρασθήκαμε τις ίδιες γυναίκες». Στις 9 Αυγούστου 2021, μετά την αυτοκτονία του Epstein στην φυλακή, οι δικαστικές Αρχές της Νέας Υόρκης που ερευνούν τη υπόθεση δημοσίευσαν μία φωτογραφία του Andrew να πιάνει από την μέση την Virginia Giuffre. Η Giuffre είχε προσφύγει στην αμερικανική Δικαιοσύνη εναντίον του Epstein υποστηρίζοντας ότι την υπεχρέωσε να έχει σεξουαλικές επαφές με τον πρίγκηπα στο Λονδίνο το 2001, όταν ήταν 17 ετών, ενώ στην συνέχεια συνευρέθη άλλες δύο φορές μαζί του στην Νέα Υόρκη και στην ιδιωτική νήσο του μεγιστάνα στην Καραϊβική. Νέα αφελής απάντησις του ενδιαφερομένου: «Πράγματι, εγώ είμαι στην φωτογραφία, αλλά είναι σίγουρα το χέρι μου στην μέση της;». Σε μία προσπάθεια να αποσυμφορηθεί η κατάστασις ο δουξ της Υόρκης παραχωρεί μία συνέντευξη στο Β.Β.C. (Όρα την σειρά «A very Royal Scandal»). Εκεί, τον ακούμε να λέει ότι δεν έχει «καμία ανάμνηση» της ανηλίκου και να διαβεβαιώνει ότι δεν την γνώρισε ποτέ. Παραλλήλως, δεν εκφράζει καμμία συμπόνοια για τα θύματα του φίλου του, ο οποίος κρατείται. Την επομένη, άπαντες ομιλούν για φιάσκο, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και το αλαζονικό ύφος του κατά την διάρκεια της συνεντεύξεως. Ο Andrew εξαναγκάζεται να αποσυρθεί από τον δημόσιο βίο, αλλά η μητέρα του συνεχίζει να τον υποστηρίζει οικονομικώς. Και ενώ κανείς θα ανέμενε να καταλαγιάσει η θύελλα, η Giuffre επανέρχεται με μήνυση, κατά του πρίγκηπος αυτήν την φορά. Την επομένη αυτής της εξελίξεως η βασίλισσα αφαιρεί από τον υιό της τους στρατιωτικούς του τίτλους και τις βασιλικές αιγίδες. Το Παλάτι ανακοινώνει ότι ο δουξ θα υπερασπισθεί τον εαυτό του ως ιδιώτης πολίτης. Λίγο πριν εορτασθεί το πλατινένιο Ιωβηλαίο της Ελισάβετ (70 έτη στον Θρόνο), καθίσταται γνωστό πως επήλθε εξωδικαστική συμφωνία με την μηνύτριά του. Ορισμένες πηγές την υπολογίζουν στο ποσόν των 12.000 δολλαρίων. Τελειώσαμε; Όχι βεβαίως. Τον Δεκέμβριο του 2014, το S.I.A.C. (Special Immigration Appeals Commission), μία κυβερνητική Επιτροπή Μεταναστεύσεως με ειδίκευση σε θέματα Ασφαλείας, ανακοινώνει την απαγόρευση εισόδου του Yang Tengho στην επικράτεια. Ντοκουμέντα που έρχονται στο φως, περιγράφουν ότι ο ύποπτος για κατασκοπεία Κινέζος διέθετε έναν «ασυνήθιστο βαθμό εμπιστοσύνης» με τον πρίγκηπα Andrew και είχε την εξουσιοδότηση να ενεργεί εκ μέρους του σε επενδυτικά κινεζικά ζητήματα. Ένα από αυτά αναφέρει για τον πρίγκηπα ότι είναι σε τόσο απελπιστική κατάσταση «που θα άρπαζε οτιδήποτε». Το Παλάτι παίρνει πάλι αποστάσεις με μία αμήχανη δήλωση. Παρ’ ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι ο Andrew μοιράσθηκε κρατικά μυστικά με τον Yang, ούτε η έρευνα κατέληξε σε στοιχεία που να τον ενοχοποιούν, η τρωθείσα, ήδη, φήμη του επιβαρύνεται γεωμετρικώς. Στις 21 Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία το βιβλίο της Virginia Giuffre «Nobody’s Girl». Εκεί περιγράφονται αναλυτικώς οι ερωτικές της συνευρέσεις με τον πρίγκηπα Ανδρέα. Ολίγες ημέρες μετά την προδημοσίευση από τον βρετανικό Τύπο αποσπασμάτων που τον αφορούν, ο ίδιος, μάλλον με υψηλή καθοδήγηση, ανακοινώνει την παραίτησή του από τον τίτλο του Δουκός της Υόρκης. Στην δήλωσή του αναφέρει πως «οι συνεχόμενες κατηγορίες εναντίον μου αποσπούν την προσοχή από το έργο του βασιλέως και της βασιλικής οικογενείας». Στις 30 Οκτωβρίου, το Παλάτι του Buckingham εκδίδει επίσημη ανακοίνωση, σύμφωνα με την οποία ο 65χρονος πρίγκηψ θα παραδώσει την μίσθωση της βασιλικής κατοικίας του «Royal Lodge», των 30 δωματίων, θα του αφαιρεθούν όλοι οι τίτλοι και τιμές, και θα αναφέρεται, πλέον, ως Andrew Mountbaten Windsor. «Οι κυρώσεις», σημειώνεται, «ελήφθησαν παρά το γεγονός ότι συνεχίζει να αρνείται τις κατηγορίες». Αυτό που δεν ετόλμησε να πράξει η μητέρα του, το επιχείρησε ο βασιλεύς Κάρολος, βλέποντας την εικόνα του Στέμματος να αμαυρώνεται, έστω και αν συνολικώς η άποψις των Βρετανών για την βασιλική οικογένεια είναι θετική, με τον πρίγκηπα William και την σύζυγό του Catherine να λαμβάνουν ποσοστά δημοφιλίας άνω του 70%. Το αντίστοιχο ποσοστό του Andrew ήταν πριν από την έξωσή του 4%-5%.

Illustrations by Dimitris Dimarelos