Η συνέντευξη με τον κ. Πάνο Λασκαρίδη για το MANCODE είχε ήδη ολοκληρωθεί στα γραφεία της εταιρείας του στην Κηφισιά. Το κείμενο είχε παραδοθεί στον διευθυντή σύνταξης του περιοδικού κι είχε πάρει το δρόμο του για το τυπογραφείο. Αιφνιδίως, τα site και οι εφημερίδες, αναμεταδίδουν είδηση από την Ιταλία πως πλοίο συμφερόντων της εταιρείας του βρέθηκε να μεταφέρει ποσότητα ναρκωτικών ιδιαίτερα μεγάλης αξίας.
Ζήτησα από τον κ. Πάνο Λασκαρίδη μια νέα συνάντηση για συμπληρωματικές ερωτήσεις… Την αποδέχθηκε αμέσως…

Του Λάμπη Ταγματάρχη

-Κύριε Λασκαρίδη περίμενα να σας δω ανήσυχο.
-Για ποιο λόγο;

-Μα για το θέμα που τρέχει σχετικά με το πλοίο σας, δεν ανησυχείτε για την εξέλιξη αυτής της υπόθεσης;
-Ειλικρινά όχι.. μεγάλωσα πια κι έχω ξαναζήσει την εποχή του Αυριανισμού.

-Τι εννοείτε;
-Εννοώ πως και στο παρελθόν λουστήκαμε τόνους λάσπης. Ξέρω τι κρύβεται πίσω απ΄ όλα αυτά.

-Το πλοίο ήταν δικό σας, τα ναρκωτικά βρέθηκαν. Οπότε ;
-Ακούστε. Όσοι άνθρωποι με ξέρουν από τη ναυτιλία ξέρουν, όχι μόνο αν εγώ είμαι ένας τίμιος άνθρωπος, αλλά ότι αυτού του είδους τα γεγονότα συμβαίνουν πολύ τακτικά. Και αν ρωτήσεις είκοσι συναδέλφους, όλοι τους έχουν αντίστοιχες περιπτώσεις στο παρελθόν.

-Όμως τώρα εδώ υπάρχει θέμα; Είναι ένα φουσκωμένο θέμα;
-Φούσκωσε το θέμα διότι κάποιοι δεν φοράνε παντελόνια… Τον Λασκαρίδη ας τον βαράνε όσο θέλουνε. Δεν χάθηκε κι ο κόσμος. Σιγά το μεγάλο πρόσωπο. Προσπαθούν να χτυπήσουν όμως τον πρωθυπουργό. Αλλά και τον πρωθυπουργό δεν έχουν κουράγιο να τον χτυπήσουν ευθέως. Τον χτυπάνε μέσω της γυναίκας του.

-Ένα, ένα. Τι σχέση έχει ο πρωθυπουργός;
– Υπάρχει φιλική σχέση του αδερφού μου με τον πρόεδρο και τη γυναίκα του. Εγώ τον γνωρίζω αλλά δεν έχω φιλική σχέση.

-Να ξαναγυρίσουμε στο πλοίο σας;
-Λοιπόν… Η μεταφορά ναρκωτικών από τη Λατινική Αμερική στην Ευρώπη είναι σύνηθες φαινόμενο και μάλιστα τα τελευταία χρόνια έχει γιγαντωθεί. Μιλάμε για πάρα πάρα πολλούς τόνους. Γίνεται με διάφορους τρόπους. Ένας τρόπος, και θα το έχετε δει και στις εφημερίδες πολύ συχνά, είναι όταν φορτώνουν τα πλοία μπανάνες στο Εκουαδόρ. Εκεί είτε τοποθετούν τα πακέτα με τα ναρκωτικά στα κιβώτια με τις μπανάνες είτε τα τοποθετούν στα κοντέινερ. Αυτός είναι ο ένας τρόπος. Ο δεύτερος τρόπος, είναι να μπαίνουν στα ύφαλα των πλοίων.

-Πώς γίνεται αυτό ;
-Πηγαίνουν το βράδυ ένα-δύο φουσκωτά με δύτες και το εμπόρευμα και σε μια απόσταση μισό μίλι από το δεμένο πλοίο, τόσο που να μη μπορεί κάνεις να δει ή να ακούσει τίποτα. Βουτάνε οι δύτες και προσαρμόζουν τα πακέτα αυτά στα ύφαλα του πλοίου. Στην προκειμένη περίπτωση τα είχαν προσαρμόσει…

-Τα κολλάνε από κάτω;
-Το πλοίο… όλα τα πλοία του κόσμου έχουνε κάτι μεγάλα, πολύ μεγάλα ανοίγματα από τα οποία αναρροφά τη θάλασσα το πλοίο για να ψύχει όλα τα μηχανήματα. Αυτά συνήθως μπροστά έχουν ένα προστατευτικό, να το πούμε, σαν γρίλια, για να μη μπαίνουν μέσα βρώμες, σακούλες κ.λπ.

-Ξεβιδώνουν τις γρίλιες;
-΄Η τις κόβουν, βάζουν μέσα ναρκωτικά, τα σταθεροποιούν με μαγνήτες ή με κάποιον άλλο τρόπο. Φεύγουν μετά, έρχεται το πλοίο στην Ευρώπη, ξανά πάλι νύχτα ειδοποιημένοι, πάνε και τα παίρνουν.

-Δεν υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης του φαινομένου;
-Αυτό το οποίο κάνουν ορισμένοι συνάδελφοι και είναι πολύ σωστό και θα το κάνουμε κι εμείς από εδώ και μπρος, είναι πρώτον, να ερευνούν τα ύφαλα με δικούς τους δύτες πριν φύγει το πλοίο. Αυτό έχει τον κίνδυνο ότι η μαφία μπορεί να “πιάσει” τους δύτες …

-Να τους προσεγγίσει…
– Το πλήρωμα ή τους ίδιους τους δύτες. Αλλά το να βρεθούν ναρκωτικά στα ύφαλα, όπως στην προκειμένη περίπτωση ,ξέρει ο κόσμος της ναυτιλίας, ότι δεν εμπλέκετε το πλοίο.

-Το πλήρωμα;
-Οι περιπτώσεις που κάποιος του πληρώματος έχει εμπλακεί πρέπει να είναι μία στις χίλιες. Εγώ δεν ξέρω καμία. Και το τελευταίο, για να δείτε πού έχει φτάσει το πράγμα. Πιάσανε στην Ισπανία ένα μικρό ερασιτεχνικό υποβρύχιο, πέντε μέτρων ,μια αστεία κατασκευή, γεμάτη ναρκωτικά η οποία ξεκίνησε από τη Βραζιλία και ήρθε στην Ευρώπη, με δύο άτομα πλήρωμα διέσχισαν τον Ατλαντικό.

-Εσάς σας ενόχλησαν; Το πλήρωμα;
– Ανέκριναν το πλήρωμα…Επιθεώρησαν το πλοίο λεπτομερέστατα. Δεν βρήκαν τίποτα. Με σκύλους, με ανθρώπους κ.λπ. Και μετά από αυτό κατέληξαν πως το πλοίο, το πλήρωμα και οι εταιρίες, δεν έχουν καμία εμπλοκή. «Μπείτε να ξεφορτώσετε και μετά, πηγαίνετε όπου θέλετε» μας είπαν.

– Εσείς πόσα πλοία διαχειρίζεστε; Πόσων πλοίων έχετε την ευθύνη;
-Ενενήντα δυο πλοίων.

-Κάθε πρωί που έρχεστε στο γραφείο σας κοιτάτε που είναι και τι κάνουν;
– Έτσι κάνουν όλοι οι εφοπλιστές που έχουν πολλά πλοία… κοιτάξτε αυτές οι πληροφορίες έρχονται με οργανωμένο τρόπο.

-Φαντάζομαι τι θα γίνεται στο γραφείο σας… εγώ ένα φουσκωτάκι έχω και χάνομαι.
-Δεν γίνεται χαμός κάθε μέρα. Ας πούμε, κάθε δυο μέρες έρχεται το positioning, που λέμε. Πού είναι τα πλοία. Στη συνέχεια, κάθε τόσο, κάθε βδομάδα, κάνουμε ένα μεγάλο τεχνικό meeting. Τι ζημιές έχουν τα πλοία, τι προβλήματα, τι θέλουν, τι δεν θέλουν. Μετά, κάνουμε meeting στα operations. Πού πήγε το πλοίο; Βάλαμε πράκτορα, δεν βάλαμε. Μας ζήτησε ο ναυλωτής κάτι, το υλοποιήσαμε;

-Να Θεωρήσω πως δεν πλήττετε;
-Παρακολουθώ σχεδόν όλα τα e-mail του γραφείου και αυτό που συνήθως κάνω είναι όταν βλέπω κάτι να ειδοποιώ το αντίστοιχο τμήμα. Δεν παρακολουθώ κάθε υπόθεση. Δεν γίνεται.

-Αυτή η δουλειά μαθαίνεται ή την έχεις στο αίμα σου;
– Όχι, όχι, δεν την έχεις στο αίμα σου. Αυτές είναι παλιές ιστορίες με τους καπεταναίους και τους μηχανικούς κτλ. Φυσικά, μαθαίνεται αλλά με την εμπειρία και τα χρόνια. Δεν μπορείς να τη μάθεις σε δυο βδομάδες.

-Σήμερα;
-Σήμερα οι περισσότεροι, εφοπλιστές είναι άνθρωποι μορφωμένοι. Δεν είναι πλέον, ναυτικοί, όπως ήταν παλιά. Είναι μορφωμένοι με πανεπιστήμια, με μεταπτυχιακά κλπ.

– Δεν πρέπει να ξέρεις τη θάλασσα; Δεν πρέπει να έχεις μια παγκόσμια γνώση των γεωπολιτικών συνθηκών, πού γίνονται πόλεμοι, πού γίνονται φασαρίες, οικονομικά μεγέθη;
-Αυτά ας τα λένε οι άλλοι. Το βασικότερο που πρέπει να έχεις είναι τύχη. Διότι άμα δεν έχεις τύχη, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα.

-Τι ρόλο έχει παίξει στη ζωή σας;
-Τεράστιο. Πάρα πολύ μεγάλο. Ο πατριάρχης της οικογένειας της Hyatt,- με την οποία συνεργαζόμαστε- μακαρίτης τώρα, που τότε ήταν από τους 10 πλουσιότερους ανθρώπους της Αμερικής έλεγε ότι η τύχη νικάει το μυαλό. Δηλαδή εννοούσε ότι όσο μυαλό και να’ χεις άμα δεν έχεις τύχη…

-Ναι, αλλά φτάνει μόνο η τύχη;
-Αν είσαι ακαμάτης, αν είσαι τεμπέλης, και περιμένεις μόνο την τύχη προφανώς δε θα καταφέρεις τίποτα, είναι βέβαιο. … Μπορεί να ’χεις, όμως, να ‘χεις όλες τις προϋποθέσεις ,να είσαι τρομερά μορφωμένος, να δουλεύεις νύχτα-μέρα, αλλά άμα δεν σου ’ρθει και το πράγμα όπως πρέπει, τότε χάνεις.

-Υπάρχουν εφοπλιστές που απέτυχαν και γιατί;

-Πρέπει να ξέρετε ότι για κάθε επιτυχημένο εφοπλιστή, υπάρχουν ένας ,δυο, τρεις που δεν πέτυχαν. Αυτοί δεν ήταν ούτε χαζοί, ούτε ανόητοι. Πρώτον, διάβασαν στραβά την αγορά, άλλαξε η αγορά χωρίς να το περιμένουν. Δεύτερον, που νομίζω είναι το πιο σύνηθες δεν είχαν ισχυρά αποθέματα. Παρασύρθηκαν. Παρήγγειλαν ή αγόρασαν ακριβά πλοία λίγο πριν πέσει η αγορά. Εκεί πέρα δε μπορείς να κάνεις τίποτα. Και μάγος να είσαι, δεν γίνεται.

– Η τύχη βοηθάει τους τολμηρούς, ισχύει; Εσείς είστε τολμηρός; Παίρνετε ρίσκα…
– Όχι μεγάλα. Όλες τις δεκαετίες που ήμουν με τον αδερφό μου τον Θανάση- εκείνος είναι πολύ πιο δυνατός στα εμπορικά και στα επαγγελματικά -παίρναμε ρίσκα αλλά υπολογισμένα, όχι τελείως κουτουρού.

-Πότε λέμε πως μια απόφαση εμπεριέχει ρίσκο;
-Εγώ πάντοτε έλεγα ότι πρέπει όταν παίρνεις ένα επιχειρηματικό ρίσκο, όσο μεγάλο και να ’ναι, ποτέ να μην υπερβαίνει το ένα τρίτο της αξίας σου…Δηλαδή αν χάσεις, αν πάει στραβά αυτή η επένδυση, να μην επηρεάσει ποτέ πάνω από το ένα τρίτο. Να σου μείνουν τα δύο τρίτα.

-Πότε θυμάστε τον εαυτό σας να λέτε ότι εγώ αυτό θα κάνω στη ζωή μου.
-Ποτέ.

– Ήταν αυτονόητο;
– Όχι. Καθόλου αυτονόητο.

-Δεν ήταν αυτονόητη η εμπλοκή σας με τη ναυτιλία;
-Όταν τελείωσα το γυμνάσιο, ρώτησα τον πατέρα μου «Πατέρα, τι δουλειά να κάνω εγώ;» Και μου λέει «Θα γίνεις μηχανολόγος». «Γιατί, βρε πατέρα, να γίνω μηχανολόγος;» Διότι, λέει, άμα γίνεις μηχανολόγος, θα πιάσεις δουλειά στη ΔΕΗ που δίνει καλούς μισθούς και θα πάρεις και καλή σύνταξη από τη ΔΕΗ. Και λέω κι εγώ, αφού το λέει ο πατέρας μου… Εκείνα τα χρόνια δεν υπήρχε περίπτωση να σου πει ο πατέρας σου τι θα κάνεις και εσύ να πεις, όχι, πατέρα, δεν μ’ αρέσει αυτό, θα κάνω κάτι άλλο. Φυσικά, πήγα κι έγινα μηχανολόγος. Σπούδασα πολλά χρόνια. Και μετά, γύρισα πίσω και πήγα στο γραφείο του πατέρα μου.

-Με δυο λόγια η ΔΕΗ έχασε ένα λαμπρό στέλεχος. Ο πατέρας σας είχε καράβια;
– Ο πατέρας μου είχε μεγάλα αλιευτικά ανοιχτής θαλάσσης που ψάρευαν στον Ατλαντικό από χρόνια.

-Και τον ενδιέφερε η σύνταξη που θα πάρετε εσείς από τη ΔΕΗ;
– Όταν εγώ τελείωνα το γυμνάσιο και πήγα να σπουδάσω, η δουλειά αυτή των μεγάλων αλιευτικών είχε αρχίσει να βαίνει προς το τέλος της. Ο πατέρας μου είχε τέσσερα. Λοιπόν, είχε αρχίσει εκεί να δυσκολεύει η κατάσταση διότι άρχισαν αυτά τα κράτη να εισαγάγουν αυτό που λέγαμε «άδεια αλιείας».

-Δηλαδή περιορισμούς;
Μέχρι τότε ψάρευαν όπου ήθελαν μέχρι το γιαλό, ας πούμε. Όταν, λοιπόν, άρχισαν τα κράτη αυτά να εισαγάγουν το σύστημα των αδειών αλιείας, η δουλειά τους δυσκόλεψε πολύ, και τότε όλοι σχεδόν την εγκατέλειψαν.

-Και πως φτάνετε στο πρώτο σας πλοίο;
-Όλες οι ελληνικές οικογένειες πούλησαν τα ψαράδικά τους,και τους έμειναν κάποια μικρά ψυγεία. Γιατί με τα ψυγεία αυτά μετέφεραν τα ψάρια και τα εφόδιά τους. Και τότε ο πατέρας μου είπε στους αγοραστές: «Δώσαμε τα ψαράδικα αλλά μας μείναν τα ψυγεία. Εγώ έχω εδώ τους δύο γιους μου που μάθανε γράμματα, ξέρουν αγγλικά, ξέρουν γερμανικά,να τους βάλουμε σαν μεσίτες, για να απασχολούνται ,και τα καράβια να μην τα δέσουμε και πάνε χαράμι». Κι έτσι ξεκινήσαμε εγώ με τον Θανάση ως μεσίτες και μετά, πήραμε ένα ψυγείο, μετά, ένα δεύτερο ψυγείο και…

– Θυμάστε το πρώτο σας καράβι πώς το έλεγαν;
– Ναι. Το λέγανε Φρίο Σταρ.

-Μετά από τόσα χρόνια τι είναι η θάλασσα για σας;
– Δύο πολύ απλά πράγματα. Πρώτ’ απ’ όλα, ό,τι προκόψαμε και ό,τι καταφέραμε ήρθε από τη θάλασσα… Δεν το συζητάμε αυτό. Και δεύτερον, ότι είναι αυτή που με ξεκουράζει, μ’ ευχαριστεί.

-Ποιο πιστεύετε ότι είναι το μεγαλύτερό σας προσόν;
-Νομίζω η επιμονή μου. Ακόμα και τώρα δεν αφήνω ποτέ τίποτα να πέσει κάτω. … Και πάντοτε, έτσι όταν δήθεν συμβουλεύω νεότερους, τους λέω «Μη τα παρατάτε στη πρώτη δυσκολία. Ποτέ δεν μπορείτε να ξέρετε τι πράγμα στο τέλος θα σας αποδώσει πολλούς καρπούς».

-Η σχέση με τον αδελφό σας ήταν ανταγωνιστική;
Η σχέση δεν είναι καθόλου ανταγωνιστική. Θα την έλεγα απολύτως συμπληρωματική. Παρόλο που τσακωνόμασταν κάθε 5 λεπτά. Αλλά με αγαπάει πολύ και τον αγαπάω πολύ.
Είναι πέντε χρόνια μικρότερος από μένα. Είναι πολύ δυνατός .

-Το αδύνατο σημείο σας;
-Θα πρέπει να μιλάμε μια ώρα. Πρώτα απ’ όλα, ο χαρακτήρας μου. Εκνευρίζομαι εύκολα. Τσακώνομαι εύκολα. Φωνάζω εύκολα αλλά μ ένα τεράστιο «αλλά». Στα πέντε λεπτά μου ’χει περάσει και δεν κρατάω κακία. Λένε για μένα πως είμαι δύσκολος χαρακτήρας…

-Ποιο είναι το αγαπημένο σας νησί;
– Όσο πιο άγνωστο και λιγότερο κατοικημένο είναι ένα νησί τόσο πιο πολύ μ’ αρέσει. Στη Μύκονο έχω πάει μία φορά στη ζωή μου.Στη Σαντορίνη, νομίζω, δεν έχω πάει ποτέ

-Και που πάτε;
– Είμαι ειδικός στην Αντίμηλο, στη Φαλκονέρα, στη βραχονησίδα Γάιδαρος.

-Από τα τόσα καλά που έχετε κάνει για αυτόν τον τόπο ποια θεωρείτε ως τα πιο σημαντικά;
-Να μη γράψετε τίποτα…

-Νοιώθετε πως είστε Εθνικός Ευεργέτης;
-Εθνικός Ευεργέτης είναι αυτός που δίνει ότι έχει και δεν έχει… κι όχι αυτός που δίνει από το περίσσευμα του.. Δεν μπορείς να πηγαίνεις για ψάρεμα, να κάνεις πλάκα με τους φίλους σου και να αφήνεις να σε λένε Εθνικό Ευεργέτη… Αν είναι απαραίτητο ας το κάνουν σε 50 χρόνια που δε θα ζω.

Αντί επιλόγου αναφέρω συνοπτικά τις πλούσιες και αποτελεσματικές χορηγίες του κ. Πάνου Λασκαρίδη στο Πολεμικό Ναυτικό, στην ανασκαφή ,συντήρηση, τεκμηρίωση των ευρημάτων του μηχανισμού των Αντικυθήρων, την αναστύλωση των φάρων- μνημείων ,που κατέρρεαν από έλλειψη συντήρησης, την εκπληκτική δουλειά που γίνεται στο ίδρυμα που φέρει τ’ όνομα της μητέρας του, το ίδρυμα «Αικατερίνης Λασκαρίδη». Δεν είναι μόνο αυτά… Είναι δωρεές στο Ναυτικό Νοσοκομείο, στους σεισμοπαθείς, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, στο Ινστιτούτο Μεσογειακών σπουδών κλπ. κλπ. Πρώτη φορά αυτό το «και τα λοιπά και τα λοιπά» υπονοεί πολλά ακόμη σπουδαία έργα για το καλό των πολιτών της χώρας και βέβαια πολλά εκατομμύρια…