Από τη Μαριανίνα Πάτσα

«Το όνομά μου είναι Robert Mars και είμαι καλλιτέχνης από την ημέρα που γεννήθηκα. Ωστόσο, άρχισα να το παίρνω στα σοβαρά στα τέλη της δεκαετίας του ’90». Κάπως έτσι συστήνεται ο καλλιτέχνης που λατρεύει το κολάζ, την Αμερική των 50s και των 60s, και του οποίου το όνομα πλέον αναφέρεται δίπλα σε αυτά των Andy Warhol, Robert Rauschenberg, Richard Diebenkorn και Stephen Shore.

Ο κύριος Mars συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να αλλάξει κατεύθυνση και από γραφίστας να γίνει καλλιτέχνης γύρω στο 1999, όταν ήταν ακόμη καλλιτεχνικός διευθυντής στην εταιρία Element Skateboards, δουλειά που δεν ένιωθε να συνάδει καθόλου με το καλλιτεχνικό όραμά του. Η μετάβαση ήταν αργή. Όμως, έως το 2005 κατάφερε να τον εκπροσωπήσει μια γκαλερί στο Chelsea. Έκτοτε, τον εκπροσωπούν γκαλερί που κατανοούν το όραμά του και πιστεύουν στη δουλειά του.

Η πρώτη επαφή του με το κολάζ έγινε στα τέλη της δεκαετίας του ’80, όταν θαύμασε τη δουλειά του Robert Rauschenberg και του Joseph Cornell. Αμφότεροι είχαν σημαντικό αντίκτυπο στη σχέση του με την τέχνη και το κολάζ, αφού, όπως λέει ο ίδιος, «έπαιρναν κάτι που ο πολύς κόσμος θεωρούσε χειροτεχνία και το μετέτρεπαν σε έργο τέχνης ικανό να μπει σε μουσείο».

Ξεκινώντας με απλά υλικά, αλλά χωρίς καθόλου απλοϊκή τεχνική, τα κολάζ του Mars ενσωματώνουν από την αίγλη του Hollywood, το vintage και τα μεγάλα icons, μέχρι την αισθητική του Andy Warhol, με υλικά όπως οι σωλήνες νέον. Κεντρικά πρόσωπά του, η Marylin Monroe, η Jackie Kennedy, η Audrey Hepburn, ο Mick Jagger – πρόσωπα διαχρονικά, που εδραιώθηκαν ως μοναδικά. Στους πίνακές του όμως μπορεί να πρωταγωνιστεί ακόμη και ένα κλασικό αυτοκίνητο ή ένα αντικείμενο icon, όπως το άρωμα Chanel no5 (το μοναδικό πράγμα που φορούσε στον ύπνο της η Marylin Monroe, όπως είχε δηλώσει κάποτε η ίδια, προκαλώντας πάταγο). Τα έργα του είναι ένα εξελισσόμενο χρονικό της Αμερικής, συνδυάζοντας στοιχεία από το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, τα οποία μέσα από τους πίνακές του θα αντιστέκονται για πάντα στην ομογενοποιημένη εταιρική κουλτούρα και στα τυποποιημένα αστικά γεωγραφικά μέρη. Ελαφρώς δυσδιάκριτα τοπία, με μια εσάνς παλιάς ταινίας, αποτελούν φόντο μιας όχι και τόσο παλιάς εποχής, που ξεθωριάζει αργά κάτω από το βάρος της σύγχρονης μαζικής διαφήμισης.

Ο κύριος Mars στο εργαστήριό του διαθέτει μια θαυμαστή συλλογή από περιοδικά, εφημερίδες, ακόμα και χάρτες της δεκαετίας του ’50 και του ’60, από τα οποία αντλεί έμπνευση μέσα από τη χρήση της τυπογραφίας, του χρώματος, της εικόνας και της εικονογράφησης. Η δουλειά του έχει πάντα μια αρχική εικόνα, που εμπλουτίζεται στη συνέχεια με την υποστήριξη του κολάζ. Αγαπά ιδιαίτερα τα περιοδικά «National Geographic», «Popular Mechanics» και «Life», ενώ εμπνέεται επίσης από τα ταξίδια με αυτοκίνητο στην αγροτική Αμερική, από παλιές neon πινακίδες, από τα γκράφιτι στους τοίχους, από το μοντέρνο design, τις καθαρές γραμμές, τις γκαλερί που επισκέπτεται τακτικά και από οτιδήποτε εμπεριέχει καλοσχεδιασμένη τυπογραφία. «Το πάτωμα του στούντιό μου είναι μονίμως γεμάτο με υλικά κολάζ. Προσπαθώ να διατηρώ και να χρησιμοποιώ τα πάντα, διότι όλα προέρχονται από το παρελθόν και γίνεται ολοένα πιο δύσκολο να βρεθούν σήμερα. Κάθε μικρό κομματάκι δίνει περισσότερο βάθος στο έργο, κι έτσι, όσο αμελητέο κι αν μοιάζει, τελικά είναι πολύ σημαντικό» λέει ο ίδιος.

Απόφοιτος του Parsons School of Design της Νέας Υόρκης, ο Mars αρχίζει τη δημιουργική διαδικασία από την προετοιμασία της επιφάνειάς του, τοποθετώντας πολλαπλά στρώματα από καφέ χαρτί, προκειμένου να καθορίσει τις άκρες του έργου και να οριοθετήσει το χρώμα στο φόντο. Στη συνέχεια τοποθετεί εναλλάξ χρώματα και αποκόμματα κολάζ, φροντίζοντας με το γυαλόχαρτο τις λεπτομέρειες, καθώς δημιουργεί βήμα βήμα το έργο του, ορίζοντας σταδιακά την ποσότητα του χρώματος που θέλει να αποκαλύψει σε κάθε σημείο, με την πρόθεση το τελικό αποτέλεσμα να αποτελέσει ένα σιωπηλό «παράθυρο» στο παρελθόν της Αμερικής.

Το παράξενο με τα κολάζ είναι ότι έχουν τόσα υλικά που ο μέσος άνθρωπος μάλλον δεν έχει καθίσει να αναλύσει ποτέ του. «Έχω πειραματιστεί με όλα τα είδη κόλλας που υπάρχουν και επιστρέφω πάντα σε συγκεκριμένα προϊόντα, που είναι συνεπή ως προς την ποιότητά τους. Μπορεί να χρησιμοποιήσω γυαλιστερό τζελ ή σατινέ για το φινίρισμα. Επίσης, πολλά από τα κομμάτια μου έχουν επικάλυψη ρητίνης» λέει ο Mars, ξεναγώντας μας σε έναν κόσμο όπου οι κόλλες και τα βερνίκια δεν είναι απλά υλικά, αλλά πολύτιμοι σύμμαχοι του οράματός του, μικρές πέτρες που θα τον βοηθήσουν να χτίσει τις δικές του καλλιτεχνικές γέφυρες επικοινωνίας.

Η δουλειά του έχει ταξιδέψει σε Μόναχο, Τόκιο, Άμστερνταμ, Λονδίνο, Παρίσι, Βοστόνη, Νέα Υόρκη, Λος Άντζελες, Ατλάντα, Άσπεν, Νάπολη και αλλού. Έργα του επιλέχθηκαν για την καμπάνια της βότκας Αbsolute δίπλα στον ιδιοφυή Damien Hirst, ενώ το μεγαλύτερο σε εμβαδόν έργο του αγοράστηκε από τη Philip Morris και κοσμεί το κεντρικό κτίριο της εταιρίας στη Βιρτζίνια. Η Coca-Cola αγόρασε πολλά έργα του και παρήγγειλε κι άλλα για τον εορτασμό των 100 χρόνων από την πρώτη κυκλοφορία του διάσημου καμπυλωτού μπουκαλιού της, το οποίο ο Mars απαθανατίζει συχνά στα έργα του. Και αυτές είναι μόνο μερικές από τις μεγάλες στιγμές της διαρκώς εξελισσόμενης καριέρας του. Παρ’ όλα αυτά, ο κύριος Mars, όταν δεν εργάζεται, είναι ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας, που περνά την ώρα του με την οικογένειά του ή πλένοντας το αυτοκίνητό του.

Κι αν όλα αυτά μας έκαναν ένα εσωτερικό «κλικ», για κάποιον που δεν έχει ασχοληθεί ποτέ με το κολάζ ο κύριος Mars προτείνει την εξής αφετηρία: «Η καλύτερη συμβουλή μου για τους αρχαρίους είναι να εργαστούν επιμελώς, ώστε να δημιουργήσουν μια τεράστια βιβλιοθήκη υλικών – και φυσικά να ξέρουν πού βρίσκονται όλα αυτά τα υλικά. Πειραματιστείτε! Επεκτείνετε τις ιδέες σας! Μη